ولادت
آیت الله علامه سید علی آقا قاضی طباطبایی تبریزی، فقیه، حکیم و عارف کم نظیر و بزرگ شیعه و اسلام، روز 13 ذی حجه سال 1282 یا 1285 قمری در تبریز به دنیا آمد. پدرش آیت الله سید حسین قاضی طباطبایی از علمای معروف و همواره پناهگاه مردم و عاشقان اهل بیت بود.
تحصیلات
پدرش، او را به مکتب خانه سپرد تا با آموختن قرآن مراحل رشد و ترقی را به خوبی بپیماید. سید علی که از هوشی سرشار برخوردار بود، گوی سبقت را از دیگر هم کلاسیهایش میرباید و دروس مکتب خانه را به سرعت طی میکند؛ از طرف دیگر، پدرش او را با تکالیف الهی آشنا میسازد.
سید علی پس از گذراندن مراحل اولیه، جهت سیراب کردن روح تشنه خود به حوزه علمیه تبریز روی میآورد و از محضر اساتید آن حوزه بهرهها میبرد.
استادان سید علی قاضی در تبریز
1. میرزا موسی تبریزی؛ وی از شاگردان شیخ انصاری و سید حسین کوه کمرهای بوده و کتاب اوثق الوسائل ـ که حاشیه بر رسائل شیخ انصاری است ـ را به نگارش در آورده است.
2. میرزا محمد علی قراچه داغی؛ وی در فقه و اصول تبحر داشته و در علوم تفسیر از تألیفاتی برخوردار بوده است.
3. پدر گرامیاش؛ ایشان به سبب علاقه و رغبت خاص، در زمینه علم تفسیر تبحر داشت؛ چنان چه سید علی آقا خود میگوید: تفسیر «کشاف» را در خدمت پدرش خوانده است.
4. میرزا محمد تقی تبریزی، معروف به «حجةالاسلام» و متخلص به «نیر»؛ سید علی آقا ادبیات عرب و فارسی را پیش این شاعر نامدار یاد گرفته و اشعار زیادی از ایشان نقل کرده است.
هجرت به نجف و استمداد از شاه نجف
روح سید علی که از دانش حوزه علمیه تبریز سیراب نشده بود به جانب حوزه کهن نجف اشرف تمایل پیدا میکند و وی با گروهی از اهالی تبریز به نجف اشرف مشرّف میشود.
زمانی که سید علی آقا قاضی به شهر نجف میرسد، به حرم علوی مشرف شده و از آن حضرت برای رشد و شکوفایی کمک میخواهد و خود را به آن امام همام میسپارد تا راهی را که رضایت خداوند در آن است، به وی نشان دهد و همیشه در تمام مراحل زندگی همراهیاش نماید.
این درخواست، مورد قبول امیر المومنین علیهالسلام واقع شده و آن حضرت، راه سعادت و خوشبختی را به وی نشان میدهد؛ به گونهای که از اساتید بزرگواری استفاده نموده و به درجات بالای علمی و معنوی نائل میشود.
استادان علامه قاضی در نجف اشرف
وی در نجف اشرف از محضر اساتید مبارز و زبدهای بهره مند شد؛ همانند آیات عظام:
1. محمد کاظم خراسانی (آخوند خراسانی) ؛ نویسنده کفایه الاصول.
2. میرزا فتح الله شریعت اصفهانی (شیخ الشریعه) ؛ این فقیه نام آور بعد از رحلت میرزای شیرازی، رهبری نهضت ضد انگلیسی را به عهده گرفت.
3. میرزا حسین تهرانی؛ وی از علمای عارف بوده و در بین الطلوعین جمعه هنگامی که در مسجد سهله مشغول عبادت بود، به رحمت ایزدی پیوست.
4. شیخ محمد حسن مامقانی؛ ایشان از اساتید برجسته و متبحر علم رجال، درایه، تراجم و نسب به شمار میآیند.
5. سید محمد کاظم یزدی؛ یکی از آثار گرانبهای وی کتاب فقهی «عروه الوثقی» است.
6. فاضل شربیانی؛ وی در مکارم اخلاق و صفات پسندیده و دلسوزی به بینوایان، زبانزد مردم کربلا و نجف بود.
7. شیخ محمد بهاری؛ معظم له از اوتاد شاگردان عارف نامدار، ملا حسینقلی همدانی محسوب میشود.
8. سید احمد کربلایی؛ وی نیز از شاگردان ممتاز ملا حسینقلی همدانی به شمار میآید که در تهذیب نفس و عرفان، از کمالات والایی برخوردار بود.
بیشترین استفاده عرفانی مرحوم قاضی، از این عارف بزرگ بوده است.
شاگردان علامه سید علی آقا قاضی
علامه قاضی شاگردان بسیار برجسته ای در عرفان و معنویت تربیت کرد که از جمله شاگردان وی عبارتند از:
1. آیت الله شیخ محمد تقی آملی؛ وی یکی از علمای بزرگ حوزه علمیه تهران بود و خود میگود که: «علوم ظاهری مرا غنی نکرد و عاقبت گمشده خود را در وجود سید علی قاضی طباطبایی یافتم.»
و آیت الله قاضی در خصوص وی میفرمود: «ایشان از جمله کسانی هستند که شرف دیدار با امام زمان علیهالسلام را داشته است.
2. علامه سید محمد حسین طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان؛
شاید بتوان ادعا کرد، مهمترین و زبدهترین شاگرد مرحوم قاضی، علامه طباطبایی، فقیه، مفسر، فیلسوف و عارف بزرگ معاصر است.
علامه حسن زاده آملی مینویسد: روزی به محضر مبارک آیت اللّه حاج شیخ محمد تقى آملى در تهران مشرف شدم و ایشان فرمودند: «در میان شاگردان مرحوم آقاى قاضى، ایشان- یعنى استاد طباطبائى- و مرحوم سید احمد کربلائى کشمیرى از همه بهتر بودند» (در ادامه علامه حسن زاده آملی مینویسد: این بنده به حضور استاد آملى عرض کرده است: آقا آیا این سید احمد کربلائى کشمیرى همان سید احمد کربلائى معروف است؟ فرمود ایشان غیر از آن آقا بود. آن آقاى سید احمد کربلائى را اصلا ما ندیدهایم، که از شاگردان مرحوم ملا حسینقلى همدانى، و از اساتید حاج سید على قاضى بود، امّا این آقا سید احمد کربلائى کشمیرى است و از شاگردان مرحوم قاضى بود و جوان مرگ شده است.)
3. سید محمد حسن الهی طباطبایی؛ برادر علامه طباطبایی
4. محمد تقی بهجت؛
5. سید یوسف حکیم؛
6. سید محمد حسینی همدانی؛
7. شهید محراب، سید عبدالحسین دستغیب شیرازی؛
8. شیخ حسینعلی نجابت شیرازی؛
9. سید محمد هادی میلانی.
10. محمد رضا مظفر؛
11. سید عبدالاعلی سبزواری؛
12. میرزا علی غروی علیاری؛
13. سید شهاب الدین مرعشی نجفی؛
14. سید ابوالقاسم خوئی؛
15. حاج شیخ ابوالفضل خوانساری؛
16. شیخ عبدالحسین حجت انصاری؛
17. شیخ محمد ابراهیم شریفی زابلی؛
18. شیخ عباس قوچانی؛
19. شیخ علی اکبر مرندی؛
20. سید حسن مسقطی؛
21. سید هاشم حداد؛
22. سید عبدالکریم کشمیری؛
و ...
اجتهاد در 27 سالگی
سید علی قاضی در فقه و اصول نیز مجتهد مسلم و برجسته بود و در سن 27 سالگی به درجه اجتهاد رسیده بود.
بقیه در ادامه مطلب.........
رایةالهدی ، تارنمای هیئت کربلای بیت المهدی(عج) ، کــــــرج